Samodzielne badanie piersi powinno być wykonywane przez każdą kobietę od dwudziestego roku życia, najlepiej pierwszego dnia po zakończeniu miesiączki. Kobiety po menopauzie powinny badać swoje piersi raz w miesiącu, najlepiej zawsze w tym samym dniu miesiąca.

Samobadanie powinno składać się z dwóch części:

• oglądania piersi,
• badania dotykiem.

Oglądanie piersi

W pozycji stojącej przed lustrem -- po rozebraniu się do pasa - najpierw stojąc z rękami opuszczonymi wzdłuż tułowia, a następnie z rękami uniesionymi nad głową. Należy obejrzeć piersi od przodu, a po obróceniu tułowia - z boków. 

Należy zwróć uwagę na wygląd skóry piersi, obecność ewentualnych zmarszczeń, zaciągnięć, zgrubień lub zmian w jej zabarwieniu. Ocenić wygląd brodawek - czy różnią się wyglądem, czy nie pojawiło się na żadnej z nich zaczerwienienie, owrzodzenie, wydzielina albo wciągnięcie jednej z nich?

Następnie należy ocenić wygląd piersi i brodawek pochylając się nieco do przodu, opierając ręce na biodrach i napinając mięśnie piersiowe. Jeżeli piersi opadają należy je kolejno unieść, aby obejrzeć również ich dolne części.

Badanie dotykowe piersi

Badanie dotykiem należy wykonać w dwóch pozycjach ciała: na stojąco i na leżąco. 

Dłoń do badania należy ułożyć płasko, używać opuszek trzech złączonych palców. Ręką wykonywać delikatne ruchy okrężne, przesuwając ją jednocześnie w kierunku zgodnym z wybranym wcześniej schematem badania. Stosować raz delikatny, a raz mocniejszy ucisk, aby wyczuć zmiany położone zarówno pod powierzchnią skóry, jak i głębiej.

Schematy badania gruczołu piersiowego

Metoda linii - badanie zaczyna się od pachy, przesuwając palce pionowo w dół, aż znajdą się poniżej piersi. Następnie należy przesunąć dłoń przyśrodkowo i ocenić tkankę piersi wzdłuż kolejnej pionowej linii. Powtarzać te czynności aż do zbadania całej piersi - należy zwróć przy tym uwagę, aby badane kolejno obszary zachodziły nieco na siebie, tak aby w badaniu nie pominąć żadnego fragmentu gruczołu piersiowego. Nie można również zapomnieć o zbadaniu pachy i obszaru ponad piersią, poniżej obojczyka.

Metoda klinów - należy wyobrazić sobie pierś podzieloną na kliny przypominające kawałki tortu. Badanie należy zaczynać od obwodu piersi, przesuwając palce w kierunku brodawki, oceniając wąski, klinowy obszar piersi. Następnie ocenić kolejne "kliny" aż do zbadania całej piersi, a także pachy i obszaru ponad piersią.

Metoda kół - ocenę piersi należy zacząć o zewnętrznego brzegu gruczołu, przesuwając palce dookoła piersi, zataczając przy tym coraz mniejsze koła, zbliżając się stopniowo do brodawki sutkowej. Oprócz piersi należy zbadać również pachę i obszar ponad piersią, poniżej obojczyka.

Wybór konkretnego schematu badania zależy od osobistych preferencji. Trzymanie się wybranego schematu ma pomóc w systematycznym i dokładnym zbadaniu całej piersi. Niezależnie od schematu badania zawsze należy pamiętać o ocenie pachy i obszaru nad piersią (poniżej obojczyka).

W trakcie samobadania należy skoncentrować się na poszukiwaniu w tkance piersi stwardnień, guzków lub nieregularnych zgrubień.
Zwracać uwagę szczególnie na te, które nie były wyczuwalne podczas poprzednich badań. 

Na zakończenie badania w pozycji stojącej należy delikatnie ucisnąć brodawkę sutkową (2-3 razy z różnych stron), ujmując ją pomiędzy kciukiem i palcem wskazującym. Obserwować, czy na powierzchni brodawki nie pojawi się wydzielina.

W przypadku pojawienia się wydzieliny (dowolnego rodzaju) należy zgłosić się do lekarza.

Dla ułatwienia badania w pozycji leżącej pod ramieniem, po stronie badanej piersi można położyć złożony ręcznik lub małą poduszkę (powoduje to spłaszczenie piersi i ułatwia jej badanie). Każdą pierś należy ocenić najpierw przy ułożeniu ramienia wzdłuż tułowia, a następnie po uniesieniu go powyżej głowy - pamiętając o zbadaniu całego gruczołu piersiowego, pachy i okolicy podobojczykowej.

W pozycji leżącej należy zwróć szczególną uwagę na ocenę dolnych części obu piersi (poniżej brodawek) - w pozycji leżącej są one bardziej dostępne do badania.

W czasie badania w pozycji leżącej można stosować podobny schemat badania, jak przy badaniu na stojąco. 

Należy pamiętać, aby zawsze ocenić obie piersi, powtarzając schemat badania powoli i dokładnie. Praktyczna rada - aby ułatwić przesuwanie dłoni w trakcie badania, można namydlić skórę, użyć mleczka kosmetycznego lub pudru. 

Badanie piersi - na co zwrócić uwagę

W czasie badania piersi należy zwracać szczególną uwagę na następujące objawy: obecność guza, guzka lub wyraźnego stwardnienia wciągnięcie lub zniekształcenie brodawki sutkowej, lub asymetrię brodawek obecność wydzieliny z brodawki sutkowej, szczególnie zabarwionej krwią zmiany skórne wokół brodawki sutkowej (zaczerwienienie, owrzodzenie) obrzęk, przychwycenie lub wciąganie skóry pomarszczenie skóry (tzw. "skórka pomarańczy") zmiany skórne typu zapalnego owrzodzenie skóry piersi zmiany wielkości i kształtu piersi powiększenie węzłów chłonnych w dole pachowym 

W przypadku stwierdzenia którejkolwiek z powyższych zmian należy niezwłocznie zglosić się do lekarza.

Źródło: Populacyjny program wczesnego wykrywania raka piersi 

Dlaczego warto regularnie odwiedzać ginekologa?

Przynajmniej co kilka miesięcy odwiedzasz fryzjera? Chodzisz na manicure? Do kosmetyczki? Dlaczego więc tak trudno pamiętać ci o tym, by raz w roku um... czytaj dalej