Pogorszenie stanu zdrowia u malucha po szczepieniu, objawiające się np. wystąpieniem gorączki, drgawek, a nawet zapalenia opon mózgowych, może być syngałem wystąpienia NOP, czyli niepożądanego odczynu poszczepiennego.

Co to jest NOP?

Sprawę niepożądanego odczynu poszczepiennego i kryteriów jego rozporządzenia,reguluje rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 21 grudnia 2010 roku, załącznik 1. Czytamy w nim, że istnieją trzy rodzaje NOP: ciężki, poważny i łagodny.

Ciężki niepożądany odczyn poszczepienny: zagraża życiu i może wymagać hospitalizacji w celu ratowania zdrowia, prowadzić do trwałego ubytku sprawności fizycznej lub umysłowej  kończyć się śmiercią.

Poważny niepożądany odczyn poszczepienny: charakteryzuje się dużym nasileniem objawów, w postaci znacznego obrzęku kończyny, silnego jej zaczerwienienia, wysokiej gorączki, ale: nie wymaga zwykle hospitalizacji w celu ratowania zdrowia, nie prowadzi do trwałego uszczerbku dla zdrowia, nie stanowi zagrożenia dla życia.

Łagodny niepożądany odczyn poszczepienny: nie ma szczególnie dużego nasilenia, a charakteryzuje się występowaniem miejscowego obrzęku kończyny, silnego miejscowego zaczerwienienia, gorączki.

Oprócz tego rozporządzenie definiuje także szczegółówe reakcje poszczepienne:

• odczyny miejscowe, w tym odczyny miejscowe po szczepieniu BCG: obrzęk, powiększenie węzłów chłonnych, ropień w miejscu wstrzyknięcia; 
• niepożądane odczyny poszczepienne ze strony ośrodkowego układu nerwowego (OUN): encefalopatia (zapalenie mózgu), drgawki gorączkowe, drgawki niegorączkowe, porażenie wiotkie wywołane wirusem szczepionkowym, zapalenie mózgu, zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, zespół Guillaina-Barrégo; 
• inne niepożądane odczyny poszczepienne: bóle stawowe, epizod hipotensyjno-hiporeaktywny, gorączka powyżej 39°C, małopłytkowość, nieutulony ciągły płacz, posocznica, w tym wstrząs septyczny (sepsa), reakcja anafilaktyczna, reakcje alergiczne, uogólnione zakażenie BCG (gruźlicą), wstrząs anafilaktyczny, zapalenie jąder, zapalenie ślinianek, porażenie splotu barkowego, inne poważne odczyny występujące do 4 tygodni po szczepieniu.

Czytaj więcej: Rośnie strach przed szczepieniami wysoce skojarzonymi

Procedura zgłaszania NOP

Lekarz, który podejrzewa lub rozpoznaje wystąpienie NOP-u, ma obowiązek zgłoszenia takiego przypadku do właściwego PPIS w ciągu 24 godzin (art. 21 ust. 1 ustawy o zapobieganiu). Jednak kontrola NIK wykazała, że część świadczeniodawców nie przestrzega obowiązku przekazania informacji o NOP w ciągu 24 godzin od podejrzenia jego wystąpienia. Wojewódzkie Stacje Sanitarno-Epidemiologiczne (WSSE) otrzymywały informacje o wystąpieniu ciężkiego lub poważnego NOP-u dopiero od kilku do kilkunastu dni od zgłoszenia się rodzica z dzieckiem mającym niepożądane objawy, czego główną przyczyną była zwłoka w przekazywaniu przez lekarza informacji o NOP oraz wybrany sposób ich przekazania (np. listownie bez wcześniejszej telefonicznej lub mailowej wiadomości). 

W jednej z kontrolowanych przychodni, w dokumentacji medycznej dwojga dzieci odnotowano NOP (gorączka i niepohamowany płacz oraz stan zapalny w miejscu podania szczepionki) po szczepieniu w drugim miesiącu życia. Informacja o ich wystąpieniu nie została przekazana do właściwego Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej.

W latach 2011–2015 (I półrocze) do Rzecznika Praw Pacjenta skierowano łącznie 83 skargi związane z realizacją obowiązkowych szczepień ochronnych, w tym 24 dotyczące NOP. 

Czytaj więcej: Obowiązkowe szczepienia przeciwko pneumokokom od 1 stycznia 2017

Rośnie liczba zgłaszanych niepożądanych odczynów poszczepiennych

Liczba zgłoszonych NOP ogółem zwiększyła się w okresie od 2011 r. do 2014 r. ponad dwukrotnie z 1 136 do 2 346 przypadków W kategorii ciężkich NOP liczba wahała się między 8 (w 2011 r.), a 6 przypadkami (w 2014 r.). Wzrosty liczby zgłoszonych NOP wystąpiły w dwóch pozostałych kategoriach: poważnych z 91 (w 2011 r.) do 125 (w 2014 r.) oraz lekkich z 1 037 (w 2011 r.) do 2 215 (w 2014 r.). 

 Źródło: NIK, MZ

Polskie dzieci w czołówce najbardziej otyłych

Polskie dzieci znalazły się w czołówce najbardziej otyłych. Odsetek 11-latków z nadwagą w Polsce jest najwyższy na świecie. Wśród 12-latków wielu waży... czytaj dalej