Alergeny można podzielić na wywołujące objawy sezonowe i całoroczne. Podstawą leczenia tego typu astmy i innych chorób o podłożu IgE-zależnym jest unikanie kontaktu z alergenem. Nie zawsze jest to możliwe, należy jednak znać metody ograniczania stężenia alergenu w otoczeniu chorego. Jak to zrobić?

Objawy alergii

Alergia to skłonność do nadmiernego reagowania na powszechnie występujące substancje niewywołujące reakcji u ludzi zdrowych. Przejawem tych nadmiernych reakcji są objawy ze strony wielu narządów: oczu (świąd, łzawienie, pieczenie, zaczerwienienie spojówek); nosa (katar, niedrożność, kichanie, świąd); oskrzeli (duszność, kaszel, świszczący oddech; skóry (pokrzywka, obrzęk, wyprysk, świąd, osutki); przewodu pokarmowego (świąd i obrzęk jamy ustnej, gardła, nudności, wymioty, bóle brzucha, biegunka, kolki). Czynniki wywołujące objawy alergiczne to alergeny.

Alergia na kurz

Do najbardziej rozpowszechnionych alergenów całorocznych należą roztocza kurzu domowego, czyli mikroskopijnych pajęczaków. Są one szczególnie ważnym alergenem w astmie dziecięcej. Optymalne warunki do ich rozwoju to temperatura 21-28^oC, wilgotność 60-80%. Największe stężenia roztoczy znajdują się w naszych sypialniach, głównie w materacach, pościeli. Bytują w pluszowych zabawkach, dywanach, meblach tapicerowanych, firankach.

Profilaktyka uczulenia na roztocza obejmuje:

• utrzymywanie w mieszkaniu temperatury poniżej 22^oC i wilgotności w granicach 40-45%
• częste wietrzenie sypialni
• pozbycie się rezerwuarów kurzu, takich jak: tapicerowane meble, dywany itp.
• odkurzanie odkurzaczem z filtrem HEPA
• zabawki pluszowe przechowywać w foliowych workach, prać lub okresowo mrozić w zamrażarce
• prać pościel raz w tygodniu w temperaturze powyżej 60^o, kołdry i poduszki, co 4 do 12 tygodni
• stosować materace wymienne z gąbki, które można latem suszyć na słońcu, a zimą mrozić na dworze
• stosować pokrowce na kołdry i poduszki z tzw. tkanin barierowych, czyli nieprzepuszczających alergenów roztoczy
• do usuwania kurzu stosować wilgotne ściereczki
• planować wakacje w górach, gdzie stężenie roztoczy jest niższe, uważać na domki letniskowe, w których stwierdza się szczególnie dużo roztoczy magazynowych.

Alergia na sierść 

Inne alergeny dotyczą zwierząt: kota, psa, chomika, świnki morskiej, szczura, myszy. Alergeny te zawarte są głównie w moczu, pocie i ślinie oraz wydzielinie gruczołów łojowych tych zwierząt. Dzieci alergików lub same chorujące na którąś z chorób alergicznych nie powinny mieć w domu żadnych zwierząt! Jeśli są już w domu powinny być kąpane raz w tygodniu, należy usunąć z domu dywany, tapicerowane meble, narzuty itp. Zaleca się też unikania wizyt w ogrodach zoologicznych, cyrkach.

Alergia na pyłki

Z alergenów sezonowych w naszym klimacie znaczenie mają głównie pyłki drzew, traw i bylicy. Sezon pylenia leszczyny i olchy w Polsce to luty, marzec; brzozy- od połowy kwietnia do początku maja; traw- po 20 maja do końca lipca, bylicy- od połowy lipca do połowy września. Osoby uczulone na te alergeny powinny śledzić komunikaty pylenia w swoim rejonie. Stężenie pyłków jest najwyższe rano na terenach wiejskich, wieczorem w miastach.

Zasady profilaktyki u osób uczulonych na pyłki obejmują:

• spanie przy zamkniętych oknach
• unikanie spacerów w dni o wysokim stężeniu pyłków
• noszenie okularów przeciwsłonecznych maksymalnie zabudowanych, by ograniczyć kontakt spojówek z alergenami
• po spacerze należy zmienić ubranie i wykąpać się, aby usunąć osadzone ziarna pyłku, zostawić ubranie poza sypialnią, nie suszyć ubrań po praniu na dworze
• unikać jazdy samochodem przy otwartych oknach, założyć filtr przeciwpyłkowy
• unikać prac w ogrodzie, trawa powinna być skoszona przed wytworzeniem się kwiatostanów

Ponad połowa osób uczulonych na pyłki roślin ma objawy zespołu jamy ustnej, czyli podrażnienia śluzówek po spożyciu pokarmów reagujących krzyżowo. Chorzy uczuleni na pyłki brzozy zazwyczaj nie mogą jeść jabłek, owoców pestkowych, kiwi, surowej marchewki czy selera.

Alergia na grzyby i pleśnie

Kolejna ważna grupa alergenów to zarodniki grzybów pleśniowych. Są to alergeny zarówno wewnątrz-, jak i zewnątrzdomowe. Bytują w wilgotnych, ciepłych i źle wentylowanych pomieszczeniach (łazienki, kuchnie, piwnice), na zawilgoconych murach, za tapetami, pod wykładzinami, w nawilżaczach powietrza, klimatyzatorach, w ziemi doniczkowej, na zbutwiałych częściach roślin, na pokarmach. W powietrzu unoszą się zarodniki Cladosporium i Alternaria w dużych stężeniach od maja do sierpnia, ale i poza tym okresem. Znajdują się w opadłych liściach, kompoście, w trawnikach nawozie, zbożu.

Profilaktyka u uczulonych na pleśnie obejmuje:

• usuwanie z otoczenia produktów z widocznym nalotem pleśni, unikanie takich miejsc
• utrzymywanie niskiej wilgotności powietrza w pomieszczeniach, zapewnienie prawidłowej wentylacji łazienek i kuchni oraz piwnic
• unikanie nawilżaczy powietrza
• usunięcie rośliny doniczkowe, unikanie kontaktu z drewnem (kominek, choinka)
• szybkie usuwanie odpadków kuchennych, łatwo psujących się owoców, przechowywanie warzyw w lodówce
• unikanie prac w ogrodzie (koszenia trawy, pracy z kompostem, grabienia opadłych liści)

Leczenie alergii

Unikanie alergenów nie zawsze jest możliwe. Prawie zawsze istnieje potrzeba stosowania leków. W przypadku objawów nieżytu nosa i spojówek podstawą leczenia są leki antyhistaminowe. W przypadku niewystarczającego efektu można dołączyć steroidy donosowe. Do oczu natomiast stosujemy preparaty stabilizujące komórkę tuczną.

Podstawą leczenia przewlekłego astmy są leki przeciwzapalne, czyli glikokortykosteroidy wziewne (wGKS) lub leki antyleukotrienowe. Są one zalecane obecnie na każdym stopniu leczenia astmy, zarówno u dzieci, jak i u dorosłych, jak również u kobiet w ciąży. W zalecanych dawkach są to leki całkowicie bezpieczne, pozbawione ogólnoustrojowych objawów ubocznych glikokortykosteroidów systemowych. Poprawiają one komfort życia chorych, parametry wentylacyjne, zmniejszają częstość zaostrzeń astmy. Stosuje się je w formie wziewnej, za pomocą różnego typu inhalatorów.

Leki antyleukotrienowe to również leki o działaniu przeciwzapalnym, nieco innym niż glikokortykosteroidy. Mogą być stosowane w monoterapii astmy oraz jako leki wspomagające razem z wGKS. Są to leki w postaci tabletek, stosowane zarówno u dorosłych, jak i u dzieci.

Kolejna grupa leków powszechnie stosowanych w leczeniu astmy to β2-agoniści długo działający (LABA). Są to leki rozszerzające oskrzela, których działanie utrzymuje się do 12, a nawet do 24 godzin. Stosowane łącznie z glikokortykosteroidami wziewnymi zmniejszają objawy, częstość nocnych przebudzeń, poprawiają jakość życia, zmniejszają częstość zaostrzeń. Nie są zalecane do monoterapii astmy. Stosuje się je głównie u dorosłych, u których leczenie wGKS jest niewystarczające. Leki te podaje się w inhalatorach, jak wGKS. W Polsce dostępne preparaty to: formoterol i salmeterol. Preparaty formoterolu można dodatkowo używać jako lek na ratunek, do przerwania napadu duszności. Początek działania leku występuje już po minucie.

W rzadkich przypadkach w leczeniu astmy stosuje się preparaty teofiliny, glikokortykosteroidy doustne, przeciwciało monoklonalne-omalizumab.

Alergia z dusznościami

Każdy chory, u którego choć raz wystąpił napad duszności musi być zaopatrzony w lek ratunkowy do przerywania napadu, czyli krótkodziałający β2-agonista receptorów β. Działanie leków utrzymuje się do 6 godzin. Leki te są stosowane w inhalatorach. W Polsce dysponujemy salbutamolem i fenoterolem. W przypadku napadu duszności należy użyć od 2 do 4 wdechów ww. leków co 20 minut.

Leczenie przyczyn, nie objawów

Wymienione leki to leczenie objawowe, tzn. znoszące objawy, ale nieingerujące w przyczynę choroby. Inną formą terapii chorób alergicznych jest immunoterapia, czyli odczulanie na dany alergen. Leczenie to stosowane jest od kilkudziesięciu lat, jest bezpieczne, polega na podawaniu wzrastających, a potem podtrzymujących dawek alergenu w regularnych odstępach czasu w celu wywołania tolerancji na dany alergen. Leczenie prowadzi się od 3 do 5 lat. Alergen można podawać podskórnie lub podjęzykowo. Ta metoda leczenia powinna być prowadzona jedynie przez specjalistę- alergologa. Kwalifikuje się do niej każdy chory, bez względu na wiek, u którego wykaże się ścisły związek objawów z alergenem oraz potwierdzi IgE-zależny mechanizm tego związku. Metoda ta oprócz zmniejszania objawów zapobiega rozwojowi nowych uczuleń, wystąpieniu astmy u osób z alergicznym nieżytem nosa. Jej efekt jest długotrwały. W przeciwieństwie do tradycyjnych metod leczenia jest terapią przyczynową: przywraca prawidłowe funkcjonowanie układu immunologicznego.

Chorym na astmę zaleca się coroczne szczepienie p/ko grypie.
Metody medycyny niekonwencjonalnej, takie jak homeopatia, biorezonans, BICOM, OBERON nie znalazły uznania światowych grup ekspertów. Ich skuteczność w leczeniu astmy nie została dotychczas udowodniona w żadnym badaniu naukowym.

Wszystkim chorym na astmę, ale zwłaszcza dzieciom zaleca się ćwiczenia fizyczne. Prawidłowo dozowany wysiłek poprawia wentylację płuc, funkcję układu krążenia, zapewnia harmonijny rozwój młodego organizmu, uodparnia na infekcje. Są jednak dyscypliny sportu, których astmatycy powinni unikać: biegi długodystansowe, łyżwiarstwo, biegi narciarskie, hokej, piłka nożna. Te aktywności wykonywane na suchym i zimnym powietrzu mogą wywołać skurcz oskrzeli. U dzieci tzw. astma powysiłkowa jest ważnym problemem. W takich przypadkach zaleca się użyć krótko- lub długodziałającego β2-agonistę na 15 minut przed planowanym wysiłkiem.

Źródło: PTA

Alergia - objawy

Różne rodzaje alergii powoduje różne objawy. Reakcja alergiczna dotyka zazwyczaj określonego narządu lub zespołu tkanek czy komórek. czytaj dalej