Aktualne badania w Twoim województwie
29 października obchodzony jest Światowy Dzień Udaru Mózgu, ustanowiony przez World Stroke Organization (WSO). Ma on uświadamiać, jak groźnym zjawiskiem jest udar mózgu i jego konsekwencje, ale przede wszystkim, jak do niego nie dopuścić. Fundacja Udaru Mózgu nagłaśnia problem.
Udar mózgu – definicja
Udar mózgu to zaburzenia funkcji mózgu, wywołane uszkodzeniem naczyń, dostarczających krew do mózgu. W Polsce zapadalność na udar mózgu kształtuje się na poziomie europejskim, osiągając współczynniki 177,3 na 100.000 u mężczyzn i 125 na 100.000 u kobiet. To oznacza około 70.000 nowych zachorowań rocznie. Znacznie gorzej notuje się umieralność chorych z udarem mózgu w Polsce – 106,4 na 100.000 mężczyzn i 78,7 na 100.000 kobiet. W Europie Zachodniej utrzymuje się ona na poziomie 18-25%, a w Polsce wynosi aż 40%.
Udar mózgu jest trzecią co do częstości, po zawałach i urazach, przyczyną śmierci. Aby zmniejszyć te drastyczne statystyki, niezwykle ważna jest profilaktyka i prewencja przeciwudarowa.
Udar mózgu - czynniki ryzyka
Wiele czynników ryzyka udaru mózgu można zminimalizować, a nawet wyeliminować. Są to tzw. czynniki modyfikowalne, czyli takie, na które mamy wpływ. Należą do nich:
- migotanie przedsionków,
- nadciśnienie tętnicze,
- palenie tytoniu,
- cukrzyca,
- choroby naczyń,
- zaburzenia gospodarki lipidowej,
- otyłość,
- nadużywanie alkoholu,
- niedoczynność gruczołu tarczowego,
- zaburzenia krzepnięcia krwi,
- przebyty udar bądź przemijający atak niedokrwienny (TIA),
- stosowanie amfetaminy, kokainy.
Czynniki ryzyka niemodyfikowalne (na które nie mamy wpływu) to wiek (powyżej 55 lat), płeć (bardziej narażeni na udar są mężczyźni), rasa (czarna) i czynniki genetyczne.
Migotanie przedsionków a udar mózgu
Aż 30% udarów mózgu spowodowanych jest migotaniem przedsionków – najczęściej występującą arytmią serca.
U pacjentów z migotaniem przedsionków ryzyko wystąpienia udaru mózgu zwiększa się 5-krotnie. Przyczyną jest pogorszona funkcja mechaniczna przedsionków serca jako pompy krwi, co stwarza okoliczności sprzyjające powstawaniu w sercu skrzeplin. Taka skrzeplina, zlokalizowana w lewym przedsionku, może z prądem krwi powędrować naczyniami do centralnego układu nerwowego, zamykając jedno z naczyń mózgowych, czego objawem jest ostre niedokrwienie fragmentu tkanki mózgowej, czyli udar mózgu.
Udar mózgu - leczenie trombolityczne
Zdecydowana większość (ok. 80%) udarów to właśnie udary niedokrwienne. U osób, które ich doświadczyły, możliwe jest leczenie trombolityczne, które pozwala na rozpuszczenie skrzepu w niedrożnym naczyniu mózgu i przywrócenie zaburzonego przepływu krwi. Warunkiem podjęcia terapii jest szybka hospitalizacja, ponieważ leczenie trombolityczne można rozpocząć do 4,5 godziny od wystąpienia pierwszych objawów udaru.
Ablacja w profilaktyce udaru mózgu wywołanego migotaniem przedsionków
Aż 3 miliony ludzi na całym świecie przechodzi udar mózgu spowodowany migotaniem przedsionków. Charakteryzuje się on szczególnie ciężkim przebiegiem i upośledzeniem funkcjonalnym, a połowa pacjentów umiera w pierwszym roku od wystąpienia udaru.
Uznaną metodą, mającą na celu zminimalizowanie ryzyka takiego scenariusza jest stałe przyjmowanie leków rozrzedzających krew – tzw. doustnych antykoagulantów. „Istnieje także możliwość zmniejszenia ryzyka nawrotów migotania przedsionków poprzez wykonanie zabiegu ablacji. Polega on na precyzyjnym odizolowaniu obszarów w sercu odpowiedzialnych za występowanie arytmii za pomocą wprowadzonych do serca cewników. Skuteczność takiego zabiegu sięga 80%, czyli jest znacznie wyższa od stosowanych obecnie leków zapobiegających nawrotom arytmii – tłumaczy dr Andrzej Głowniak z Kliniki Kardiologii Uniwersytetu Medycznego w Lublinie.
Jedną z coraz szerzej stosowanych metod, wykorzystywaną od kilku lat również w Klinice Kardiologii Uniwersytetu Medycznego w Lublinie, jest zabieg krioablacji. Podczas tego zabiegu wykonujemy izolację żył płucnych – a więc najbardziej arytmogennych obszarów serca – za pomocą zakończonego balonem cewnika, który zamraża miejsca odpowiedzialne za migotanie przedsionków. Co istotne, zabieg ma również udowodnioną wysoką skuteczność nie tylko w napadowym migotaniu przedsionków, lecz również w przetrwałej formie arytmii. Z punktu widzenia pacjenta ważny jest relatywnie krótki czas zabiegu – zazwyczaj poniżej 2 godzin, oraz jego niewielka bolesność. Zwykle na drugi dzień po zabiegu pacjent może opuścić szpital. Upowszechnienie tej formy terapii migotania przedsionków może w perspektywie przełożyć się na zmniejszenie ryzyka występowania niedokrwiennego udaru mózgu” – dodaje dr Głowniak.
W 2014 r. wykonano w Polsce około 2200 ablacji. To 2-3 razy mniej niż wynosi średnia europejska.
Udar mózgu - objawy
Bardzo ważne jest, aby nie bagatelizować objawów udaru, a w przypadku ich zidentyfikowania natychmiast wezwać pomoc medyczną. Najważniejsze z nich, to:
- nagłe zaburzenia czucia po jednej stronie ciała (niedoczulica połowicza) lub drętwienie połowy ciała,
- wykrzywienie twarzy po jednej stronie, szczególnie widoczne jest opuszczenie kącika ust,
- nagłe osłabienie kończyny lub kończyn po jednej stronie (niedowład połowiczy),
- nagłe zaburzenia mowy (mowa bełkotliwa, utrata zdolności mówienia, trudności w zrozumieniu mowy),
- nagłe zaburzenia widzenia-charakterystyczne jest niedowidzenie na jedno oko lub niedowidzenie polowy pola widzenia,
- nagłe zawroty głowy z towarzyszącymi zaburzeniami w utrzymaniu równowagi, nagłymi upadkami, czasami
z podwójnym widzeniem, kłopotami z orientacją i zaburzeniami świadomości.
Brak szybkiej reakcji na te objawy może doprowadzić do niesprawności ruchowej, połowicznego zaburzenia czucia, zaburzenia wzroku, mowy (afazja), pamięci (amnezja), połykania (dysfagia) oraz zaburzeń psychicznych.
O możliwościach zapobiegania chorobie Alzheimera i o tym, dlaczego kultywowanie swoich pasji, uprawianie sportu i uczenie się coraz to nowych rzeczy j... czytaj dalej