Aktualne badania w Twoim województwie
Leczenie bólu u osób starszych jest dużym wyzwaniem, ponieważ trzeba pamiętać o tym, że istnieje większe ryzyko powikłań niż u osób młodszych. Mają na to wpływ różne czynniki, takie jak: postępujące wraz z wiekiem pogorszenie się wydolności organizmu, choroby współistniejące, a także zaburzenia funkcji poznawczych. O czym należy pamiętać podczas leczenia bólu u osób starszych?
Natężenie bólu u seniorów
U seniorów, u których nie ma współistniejących zaburzeń funkcji poznawczych, można zastosować skalę oceny natężenia bólu, takie jak:
- NRS – skala numeryczna,
- VAS – skala wzrokowo-analogowa,
- FPS – skala obrazkowa.
Jednak problem pojawia się wśród seniorów, mających zaburzenia funkcji poznawczych, np. chorobę Alzheimera albo demencję. W związku z występującym u tych pacjentów osłabieniem pamięci mogą oni rzadziej mówić o bólu niż on w rzeczywistości występuje, dlatego podczas diagnozy należy opierać się na obserwacji pacjenta oraz na wypowiedziach jego opiekunów. Na przykład można zwracać uwagę na:
- wyraz twarzy – np. zaciskanie powiek, marszczenie brwi, szybkie mruganie, grymas,
- postawę ciała – np. kręcenie się i wiercenie, sztywność oraz zmiany w sposobie poruszania się,
- objawy werbalne, np. jęki, wołanie o pomoc, głośne oddychanie,
- zmiany w zachowaniu.
Leczenie farmakologiczne bólu u seniorów
W leczeniu farmakologicznym bólu u seniorów mogą pojawić się pewne trudności, które są związane z różnicami w metabolizmie leków albo z interakcjami z już przyjmowanymi lekami z powodu innych chorób współistniejących. Tutaj należy mieć na uwadze interakcje, jakie zachodzą pomiędzy lekiem a lekiem oraz pomiędzy lekiem a chorobą. Dlatego trzeba dokładnie sprawdzić, jakie są korzyści oraz ryzyko związane z wybraną terapią leczenia bólu danym preparatem. Zawsze należy wybierać leki przeciwbólowe i przeciwzapalne.
Kiedy rozpoczyna się leczenie, należy wziąć pod uwagę skuteczność leku, jego indeks terapeutyczny, działania niepożądane, a także jego interakcje z innymi stosowanymi przez seniora preparatami. Poza tym należy zawsze zaczynać od niskiej dawki leku i w razie konieczności powoli ją zwiększać. Do tego warto włączać do stosowania jeden lek na raz, chociaż niekiedy konieczne jest zastosowanie połączenia leków, co pozwoli na zmniejszenie dawek poszczególnych preparatów. Przy tym należy sprawdzać stale efekt terapeutyczny oraz pojawianie się ewentualnych działań niepożądanych.
Fizjoterapia i psychoterapia w leczeniu bólu u seniorów
Aktywność fizyczna seniorów, czyli wykonywanie codziennych czynności związanych z ruchem pomaga w leczeniu zespołów bólowych, ale musi być ona podejmowana regularnie. Do tego zapobiega skutkom niepełnosprawności i równocześnie poprawia samopoczucie.
Pomóc może również psychoterapia. Najczęściej stosowany jest trening relaksacyjny, biofeedback oraz terapia poznawczo-behawioralna. Działania te przyczyniają się do zmniejszenia bólu oraz dawek przyjmowanych leków. Ułatwiają również radzenie sobie z bólem, obniżają poziom lęku oraz częstość występowania zaburzeń depresyjnych. Wpływają też na wzrost aktywności fizycznej oraz na zmniejszenie stopnia niepełnosprawności.
Referencje:
Malec-Milewska M., Leczenie bólu u chorych w podeszłym wieku [w:] „Postępy Nauk Medycznych” 7/2015.
Gąsecka K., Stompór M., Charakterystyka bólu przewlekłego u osób starszych hospitalizowanych w Oddziale Chirurgii [w:] „Geriatria”, 11, 2017.
Problemy zdrowotne osób w podeszłym wieku wynikają nie tylko z większej ilości chorób, na które są one narażone. czytaj dalej