Czym jest AZS, jakie są przyczyny choroby, jakie daje objawy i co jeszcze warto o niej wiedzieć? Na te i podobne pytania odpowiada lek. med. Lidia Ruszkowska, ekspert kampanii Atopowi Bohaterowie.

AZS - atopowe zapalenie skóry: charakterystyka, przyczyny

AZS (atopowe zapalenie skóry, wyprysk atopowy) jest przewlekłą, zapalną chorobą skóry na podłożu alergii. Czynnikami, które są odpowiedzialne za powstawanie objawów skórnych są alergeny, zarówno pokarmowe, jak
i powietrznopochodne, takie jak np.: roztocza kurzu domowego, sierść zwierząt domowych, kontakt z dymem nikotynowym. Zmiany chorobowe mogą również nasilać się pod wpływem czynników niezwiązanych z alergią takich jak: zanieczyszczenie środowiska, nadmierna lub nieprawidłowa higiena, nadużywanie środków piorących czy myjących, kontakt skóry z detergentami. Cechą stałą AZS jest występowanie zaostrzeń i remisji. U większości pacjentów zmiany skórne są prowokowane przez kilka czynników jednocześnie (alergia wieloważna).

Stres a atopowe zapalenie skóry

Od wielu lat obserwowano, iż stres nasila objawy AZS, zostało to zwłaszcza udowodnione w przypadku starszych dzieci, młodzieży i osób dorosłych. Pod wpływem emocji dochodzi do nagłego wystąpienia świądu i zaczerwienienia skóry, a na skutek drapania pojawiają się zmiany wypryskowe. Skóra i układ nerwowy rozwijają się z tego samego listka zarodkowego (ektoderma) i dlatego mogą wzajemnie oddziaływać na siebie. Badania dowiodły, że pod wpływem sytuacji stresowych, u pacjentów z AZS dochodzi do podwyższenia poziomu IgE, aktywacji komórek eozynofilowych w krwi i skórze oraz komórek tucznych, co skutkuje uwalnianiem histaminy, głównego mediatora reakcji zapalnych w zmianach alergicznych. U 70% pacjentów dochodzi do powstania objawów AZS pod wpływem stresu. Pacjenci z grupy młodzieży prawidłowo rejestrują fakt nasilenia się zmian skórnych po stresie szkolnym, czy rodzinnym. Wiemy już, że sytuacje stresowe nasilają lub prowokują zmiany skórne alergiczne, ale co dzieje się
z pacjentem, który choruje na przewlekłą zapalną chorobę skóry? W AZS zmiany skórne często są umiejscowione na twarzy, szyi, nadgarstkach, kończynach, a więc trudno jest je ukryć. U pacjentów kilku i kilkunastoletnich, na skutek długotrwałego procesu zapalnego dochodzi do powstawania, tzw. stygmatów AZS: przebarwień powiek i szyi, pogrubień skóry na nadgarstkach, łokciach, kolanach, stopach, odbarwień i przebarwień skóry.

Psychologiczny aspekt chorowania

Pacjent nie jest w stanie ukryć swojego odmiennego wyglądu. To sprawia, że w środowiskach przedszkolnych i szkolnych dzieci chore na AZS są odrzucane przez rówieśników. Wynikiem tego jest rozwijanie się u nich lęku, frustracji, czy nawet depresji. W tej grupie obserwuje się zdecydowanie częściej niż w grupie dzieci zdrowych, postawy introwertyczne. U 50% pacjentów rozwija się wzrost poziomu agresji w stosunku do otoczenia. Dodatkowym czynnikiem wykluczającym z towarzystwa jest konieczność odpowiedniego doboru ubrań, ograniczenie uczestnictwa w spotkaniach towarzyskich (dieta!), czy wyjazdach klasowych. U wszystkich pacjentów zmianom skórnym towarzyszy świąd i jest on objawem, który najbardziej dokucza chorym. Przewlekły czy napadowy świąd doprowadza do zaburzeń snu, zmęczenia i zaburzeń koncentracji.

lek. med. Lidia Ruszkowska,

dermatolog, ordynator Oddziału Dermatologii Dziecięcej w Międzyleskim Szpitalu Specjalistycznym, członek Warszawskiego Towarzystwa Dermatologicznego i Pediatrycznego.

AZS u dzieci - jak pomóc im lepiej funkcjonować z chorobą?

Obecnie, ze względu na zwiększającą się ilość zachorowań na AZS, coraz więcej uwagi poświęca się temu zaburzeniu. Specjaliści szukają odpowiedzi na py... czytaj dalej