Kolano jest jednym z bardziej skomplikowanych biomechanicznie stawów. Ponadto, jest ono stawem bardzo dużym i często silnie obciążanym, dlatego też sprawia bardzo wiele problemów. Urazy więzadeł krzyżowych, łąkotek czy rzepki - to tylko niektóre ze schorzeń wymagających leczenia z zakresu chirurgii kolana.

Powszechnymi przyczynami problemów ze stawami kolan mogą stać się także choroby zwyrodnieniowe czy reumatyczne. Z czasem, dolegliwości te mogą spowodować nawet trudności w poruszaniu się. Ponieważ może być ich bardzo wiele, niezbędne jest postawienie właściwej diagnozy, której pomaga artroskopia kolana.

Czym jest artroskopia?

Artroskopia, to procedura operacyjna wykonywaną w celu uzyskania widoku wnętrza stawu, aby zdiagnozować i wyleczyć jego chorobę lub uraz. Sam wyraz artroskopia oznacza “zajrzeć do stawu” i pochodzi z greckich wyrazów arthros (staw) i scope (oglądać) .

Artroskopia kolana może mieć charakter diagnostyczny i służy wówczas ocenie struktur anatomicznych w obrębie stawu kolanowego, lub leczniczy gdy lekarz usuwa lub naprawia uszkodzone struktury stawu. Podczas samego zabiegu, ortopeda wykonuje małe nacięcia na skórze pacjenta, przez które wprowadza do stawu kamerę, przekazującą obraz na ekran monitora. Dzięki niej, zamiast tradycyjnie otwierać staw, można obejrzeć dokładnie jego wnętrze; zbadać praktycznie wszystkie struktury stawu: łąkotki, chrząstki, więzadła, staw rzepkowo-udowy oraz błonę maziową wyścielającą staw. W czasie trwania zabiegu, wykonuje się naprawę uszkodzeń

Zalety metody

Artroskopie kolana jest o wiele dokładniejsza od innych metod obrazowych i daje możliwość oceny funkcjonowania stawu podczas ruchu. Ponadto, wykonanie zabiegu w sposób artroskopowy zapewnia pacjentowi:

• mniejsze dolegliwości bólowe,
• szybszy powrót do aktywności fizycznej,
• mniejsze ryzyko infekcji i powikłań,
•  jedynie 2-3 niewielkie blizny,
• możliwość powrotu do pracy po trzech dniach odpoczynku, (z wyjątkiem pracy, która wymaga stania albo chodzenia)

Wskazania do artroskopii kolana

Wskazaniem do operacji kolana techniką artroskopową są schorzenia z zakresu chirurgii kolana, takie jak:

• ostre zmiany urazowe powodujące blokowanie się stawu, 
• złamania śródstawowe, 
• obecność torbieli okołostawowych,
•  zmiany nowotworowe,
• pęknięcia i zerwania więzadła krzyżowego,
•  pęknięcia, przerostu fałdu maziowego, 
•  chonodromalacja - zaawansowane zmiany zwyrodnieniowe chrząstki stawowej,
• uszkodzenia łąkotek,
• uszkodzenia więzadeł,
• uszkodzenia chrząstki stawowej,
• obecność ciał wolnych.

Przeciwwskazania do artroskopii kolana

Przeciwwskazaniami do zabiegu artroskopii będą:

• stany zapalne skóry w obrębie operowanego stawu,
• zaawansowana choroba zwyrodnieniowa stawu kolanowego, która wymaga zastosowania endoprotezy, 
• patologie w stawie kolanowym oraz jego uszkodzenia,
• zaburzenia krzepnięcia krwi,
• ciężka choroba nowotworowa zagrażająca życiu,
• ogólny zły stan zdrowia pacjenta,
• otyłość,
• alergia na substancje zawarte w środku znieczulającym.

Przygotowania do zabiegu

 Po zakwalifikowaniu do zabiegu artroskopii, kolan pacjent wymaga odpowiedniego przygotowania. Przed jego wykonaniem, standardowo robi się badania RTG a w razie konieczności, również badanie rezonansem elektromagnetycznym. Pacjent, powinien przejść konsultację ortopedyczną i wykonać szereg badań laboratoryjnych krwi. Powinien być także zaszczepiony przeciwko wirusowemu zapaleniu wątroby typu B. Musi również zgłosić lekarzowi, swoje dolegliwości i zażywane leki. 

Przebieg zabiegu

Operacja może trwać od kilkunastu minut, do około 2 godzin. W większości przypadków, pacjent pozostaje w szpitalu do następnego dnia. Przed samym zabiegiem, pacjent układany jest w pozycji leżącej lub siedzącej, dogodnej do operacji. Jeśli tylko jest to możliwe, powyżej badanego stawu zakładana jest opaska uciskowa, która ma za zadanie wykluczyć krwawienie podczas wziernikowania stawu. Następnie, do badanego stawu, wprowadza się również odpowiedni wężyk, którym podawany jest w trakcie badania roztwór wodny chlorku sodu, ułatwiający obejrzenie jego wnętrza.

W badaniu, dokonuje się oceny chrząstki stawowej, błony maziowej, więzadeł, ścięgien mięśni przechodzących przez staw, łąkotek i innych struktur. W następnej kolejności, wprowadza się do stawu miniaturowe narzędzia chirurgiczne i wykonuje różne procedury lecznicze z zakresu chirurgii kolana, takie jak:

• usunięcie zmienionej zapalnie błony maziowej,
• usunięcie lub naprawę uszkodzonych fragmentów łąkotki,
• rekonstrukcję lub opracowanie ubytków chrząstki stawowej,
• rekonstrukcję uszkodzonych więzadeł,
• usunięcie zwłókniałych części fałdu maziowego przyśrodkowego,
• usunięcie ciał wolnych ze stawu,
• przeszczep chrząstki stawowej,
• uwolnienie troczków rzepki,
• płukanie stawu w trakcie infekcji.

Rekonwalescencja po artroskopii kolana

Po zabiegu, przez pewien czas należy odciążać staw kolanowy poprzez chodzenie o kulach, stosować stabilizator oraz prowadzić rehabilitację. 

Przebieg okresu pooperacyjnego uzależniony jest od rodzaju wykonanego zabiegu. Przez kilka dni, pacjent przyjmuje środki przeciwbólowe i przeciwzakrzepowe. W tym czasie, zalecane jest ograniczenie aktywności fizycznej i unikanie gwałtownych ruchów. Po tygodniu od zabiegu artroskopii kolana, lekarz ściąga szwy. W początkowej fazie, lekarz zaleca poruszanie się z pomocą kul łokciowych, a rehabilitant daje wskazówki, jak ich prawidłowo używać. W czasie początkowej rekonwalescencji, wprowadza się ćwiczenia polegające na unoszeniu w pozycji leżącej wyprostowanej kończyny, napinanie mięśni łydek i wzmacnianie mięśnia czworogłowego. Celem ćwiczeń jest wzmocnienie i rozciągnięcie mięśni oraz poprawienie stabilizacji stawu. Z czasem, następuje stopniowe odtwarzanie pełnej ruchomości operowanego stawu kolanowego. Jako dodatkowe zabiegi rehabilitacyjne, lekarz zalecić może masaże, pilates, fizykoterapię oraz krioterapię.

W dwunastym tygodniu po zabiegu, następuje pełny powrót pacjenta do sprawności i można wrócić do regularnego uprawianie sportu.

Artykuł stworzony we współpracy z CMmedicum - przychodnią wykonującą artroskopię kolana w Warszawie.

Na czym polega przeszczep łąkotki allogenicznej?

Łąkotka to niewielka, elastyczna struktura anatomiczna stanowiąca kluczowy element stawu kolanowego. Jej rola polega na stabilizacji, amortyzacji i oc... czytaj dalej