Lęk i panika jest naturalną reakcją organizmu na stresujące i nieoczekiwane wydarzenie. Ale kiedy kołatanie serca, przyspieszony oddech, uczucie, że stanie się coś złego, pojawia się bez wyraźnej przyczyny, można podejrzewać schorzenie, które określa się jako nerwica lękowa, nerwica z napadami paniki albo zespół lęku napadowego. Skąd się bierze, jakie jeszcze daje objawy i jak je wyleczyć?

Atak paniki – jak to się zaczyna?

Podczas ataku paniki organizm reaguje tak, jakby zagrażało mu niebezpieczeństwo. Reakcja ta jest jednak nieproporcjonalna do rzeczywistej sytuacji. Przykład: atak paniki w sklepie podczas standardowych zakupów, kiedy nic niebezpiecznego się nie dzieje, a mimo to organizm reaguje tak, jakby trzeba było błyskawicznie uciekać. Początkowy stan ataku to przyspieszenie pracy serca, oddechu i uczucie niepokoju, pocenie się dłoni, uczucie nagłego chłodu czy „miękkich” nóg. Dość szybko objawy nasilają się sprawiając, że osoba dotknięta atakiem ma wrażenie, iż za chwile zemdleje lub dostanie zawału serca (kołatanie; dlatego chorzy często definiują objawy jako nerwica serca), wylewu, umrze. Mimo iż podczas ataku paniki organizm nie jest tak naprawdę w stanie zagrożenia, to racjonalne argumenty na niewiele się zdają.

Z biegiem czasu, osoby z zaburzeniami lękowymi rozwijają w sobie stały strach przed wystąpieniem kolejnego ataku paniki, co w skrócie można zdefiniować jako strach przed strachem. Przekłada się to następnie na wszystkie sfery życia: towarzyskie, zawodowe, rodzinne, co często prowadzi do rozwoju depresji, o ile ta nie jest już podłożem choroby. Lęk napadowy często występuje bowiem wraz z innymi schorzeniami, takimi jak właśnie depresja, alkoholizm czy narkomania.

Nerwica lękowa – objawy

Objawy nerwicy lękowej występują nagle, niespodziewanie i utrzymują się około 10 minut. Najczęstsze, to:

• trudności w oddychaniu,
• kołatanie serca, często z bólem w klatce piersiowej,
• uczucie strachu,
• duszność,
• uczucie dławienia,
• zawroty głowy,
• uczucie omdlewania,
• roztrzęsienie, dreszcze
• mdłości,
• mrowienie lub drętwienie palców dłoni i stóp,
• uderzenia gorąca,
• uczucie utraty ​​kontroli.

Poza atakami paniki innym objawem choroby jest wspomniany już lęk przed kolejnymi napadami. To powoduje unikanie określonych miejsc i sytuacji kojarzonych z dolegliwościami, a tym samym wycofywanie się z codziennych aktywności.

Nerwica lękowa – przyczyny

Mimo że dokładna przyczyna zaburzeń lękowych nie jest w pełni poznana, badania pokazują, że kombinacja kliku czynników może sprzyjać ich powstawaniu.

Genetyka: wykazano, że skłonność do zaburzeń lękowych może być przekazywana pokoleniowo, podobnie jak obciążenie ryzykiem wystąpienia np. chorób nowotworowych.

Nieprawidłowa praca mózgu: lęk napadowy może być wynikiem problemów z tymi obszarami mózgu, które kontrolują reakcje na sytuacje stresowe.

Uzależnienia od substancji psychoaktywnych: zażywanie narkotyków i nadużywanie alkoholu może przyczynić się do wywoływania ataków paniki.

Stres: atakom paniki mogą sprzyjać sytuacje stresowe, takie jak śmierć bliskiej osoby, przeciążenia w pracy, ważne wydarzenia w życiu.

Trudne dzieciństwo: duża część osób, u których występują ataki paniki, ma za sobą trudne emocjonalnie dzieciństwo. Jako dorośli ludzie nie wiążą choroby z przeszłością, jednak nieuporządkowanie pewnych aspektów związanych z emocjami bardzo mocno rzutuje na ich aktualne życie – w tym jego jakość.

Nerwica lękowa – diagnoza

Lęk napadowy pojawia się po raz pierwszy najczęściej w późnym okresie dojrzewania i we wczesnym etapie dorosłego życia. Jest obserwowany dwa razy częściej u kobiet, niż u mężczyzn.
Aby zdiagnozować chorobę, należy udać się do lekarza psychiatry. Specjalista zbierze pełny wywiad i wykluczy ewentualne, fizyczne podłoże dolegliwości. Może w tym celu potrzebować dodatkowych badań – np. EEG głowy, EKG serca, badań krwi z oznaczeniem poziomu magnezu i potasu (niedobór może powodować kołatanie serca). Jeśli jednak podczas trwania wizyty psychiatra jednoznacznie stwierdzi, że zaburzenia mają podłoże psychiczne – wdroży leczenie.

Nerwica lękowa - leczenie

Lekarz określi intensywność i czas trwania objawów, jakie daje nerwica lękowa. Leki dobiera się właśnie na tej podstawie. Są to zazwyczaj selektywne inhibitory zwrotnego wychwytu serotoniny (SSRI), takie jak fluoksetyna (znana jako Prozac, Seronil), paroksetyna (Rexetin, Seroxat), fluwoksamina (Fevarin) i inne. Oprócz nich stosuje się także leki przeciwlękowe, takie jak Xanax, Lorazepam lub Afobam. Zdarza się także, że doraźnie, czyli w konkretnej sytuacji niepokoju, wykorzystuje się leki nasercowe – beta-blokery.

Oprócz farmakoterapii, lekarz może skierować pacjenta na psychoterapię. Jest to proces, który pozwala zrozumieć własne emocje i nauczyć się radzenia sobie z nimi. Wskazane jest również stosowanie technik relaksacyjnych, pozwalających obniżyć poziom stresu, a dodatkowo – dzięki umiejętności kontrolowania oddechu i wizualizacji, pomagających w czasie ataku paniki.

Czy można się wyleczyć z nerwicy lękowej?

Lęk napadowy można skutecznie leczyć, a chorzy mogą prowadzić satysfakcjonujące życie: prawie 90% osób z zaburzeniami lękowymi pozbywa się ataków paniki. Niestety, wiele osób nie zgłasza się na leczenie, a to może rodzić poważne konsekwencje: począwszy od wycofania się z codziennych aktywności, poprzez rozwój dodatkowych fobii i schorzeń, na suicydalnych myślach i działaniach skończywszy.

Nerwica lękowa – profilaktyka

Żeby zmniejszyć ryzyko powtórzenia się ataków paniki, warto – oprócz podjęcia farmakoterapii i psychoterapii, pamiętać także o ograniczeniu sytuacji stresowych oraz niwelowaniu ich skutków przy pomocy technik relaksacyjnych, zmniejszeniu ilości spożywanej kofeiny (kawa, mocna herbata, cola). Na psychikę dobrze wpływa także ruch na świeżym powietrzu i zdrowa zbilansowana dieta.

Depresja – czym jest ta choroba i jak ją rozpoznać u najbliższych?

Depresja jest chorobą, którą trudno rozpoznać. Każdy może mieć bowiem słabszy dzień, kiedy dopada go zły nastrój i apatia. Jak rozpoznać ten problem u... czytaj dalej